Oskarżony, pokrzywdzony, oskarżyciel publiczny, oskarżyciel posiłkowy, zawiadamiający a także świadkowie są podmiotami, które faktycznie uczestniczą w procesie karnym. Dokumenty, które powstają w toku sprawy mogą mieć dla nich kluczowe znaczenie, zarówno w kontekście przygotowania się do obrony, ale także i oskarżenia w związku z koniecznością złożenia wniosków dowodowych w sprawie. Niniejszy wpis wskazuje w jaki sposób możemy uzyskać dostęp do akt sprawy oraz kopie zawartych w nich dokumentów.

Podstawą prawną do uzyskania wglądu w akta sprawy karnej jest art. 156 §1 k.p.k., który brzmi: „stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta sprawy sądowej oraz daje możność sporządzenia z nich odpisów lub kopii”. Należy zwrócić uwagę, że wskazany przepis nie wskazuje na osobę zawiadamiającego. Powyższe oznacza, że składając informację o popełnieniu czynu zabronionego, które stanowiło podstawę do wszczęcia postępowania przygotowawczego a następnie wydania aktu oskarżenia nie będąc faktycznie pokrzywdzonym przestępstwem nie uzyskamy w zakresie prowadzonej sprawy jakiejkolwiek informacji. Ustawodawca wprowadza możliwość wglądu w akta sprawy również osobom spoza określonego tam katalogu. Udostępnienie akt w wymienionym przypadku wymaga jednak zgody właściwego prezesa sądu.

Zapoznanie się z aktami w zależności od organizacji danego sądu odbywa się w czytelni akt, bądź w sekretariacie wydziału karnego, w którym dana sprawa została zarejestrowana. Informacji o tym, w którym wydziale znajdują się akta sprawy dostarcza nam sygnatura (cyfra rzymska oznacza numer wydziału sądu).

Strony postępowania karnego mogą również we własnym zakresie sporządzać kopie, zwane potocznie „fotokopiami”, które są sporządzane przy pomocy telefonu komórkowego, bądź aparatu fotograficznego. Wymieniony sposób utrwalania kart akt sprawy jest popularny wśród obrońców, nie wymaga opłaty zgodnie z art. 156 §2 zd. 4 k.p.k. „od kopii wykonanej samodzielnie nie pobiera się opłaty”.

Sekretariat wydziału karnego wydaje również kopie i odpisy z akt sprawy. Kopia stanowi nic innego jak ksero danej karty znajdującej się w aktach, odpis stanowi kopię uwierzytelnioną – za ich uzyskanie konieczne jest wniesienie opłaty. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 25 września 2015 r. w sprawie wysokości opłaty za wydanie kopii dokumentów oraz uwierzytelnionych odpisów z akt sprawy (Dz. U. z 2015 r. poz. 1566) ustala je w kwocie 1 zł za stronę kserokopii i 6 zł za każdą stronę uwierzytelnionego odpisu.

Warto wskazać, że każdy sąd posiada własną procedurę udostępniania akt a także wyrażania uprzedniej zgody na wykonywanie z nich samodzielnych kopii. Wydanie kopii i odpisów również odbywa się na wniosek, który najczęściej można pobrać z biura obsługi interesanta lub bezpośredni w wydziale karnym.

adw. Radosław Kostrubiec Zamość 2017